Nükhet Duru benim için çok özel bir ses ve yorum demek onun müzikalitesine duyduğum hayranlığın yanında çok hafif kalır. İnsan çok sevdiği bir güzelliği daha da çoğalması için başkalarıyla paylaşmak ister. Ben de Nükhet Duru'ya hayranlığımın sebebi olan müziğini elimden geldiğince paylaşmaya çalışıyorum. Aslında anlaşılmayıp da sevilmeyen bir şeyi çok anlatmak geri tepebiliyor ve güzelliklere daha da mesafe koyulmasına sebep olabiliyor. Sanatın ne olduğunun çok da bilinmediği ve sanatçının sanatından ödün verip ancak kitlelerin talebine cevap verirse ilgi gördüğü bir ortamda Nükhet Duru'yu ne kadar anlatabilirsin ki?
Ülkemizde sanatçı demek insanları tekdüze bir şekilde eğlendiren demek ne yazık ki. Nükhet Duru'yu genele sorsan "Mahmure" şarkısı ve TV programlarında yemek yapan ve arada bir şarkı söyleyen kadın derler sanırım. Gerçek müziğe birazcık kulak verilseydi, arada söylediği şarkılardan bile farkı anlaşılabilir, onun müziğine biraz daha şans verilebilirdi. "Yorumcu" denildiği zaman ilk akla gelen isim olması konusunda belki ben yanılıyorumdur, belki bütün müzik otoriteleri ki, hak ettiği kadar dinlenmiyor, gözardı ediliyor!
Nükhet Duru'nun anlaşılamamasının altında yatan asıl neden kendinin de ifade ettiği gibi popülerlikle hiç derdinin olmaması. O sadece müziğini yapıp dinlenip, anlaşılmak istedi o kadar ama bu da ne yazık ki popüler iş yapmayınca, popüler olmayınca olmuyor. Bir çoğu diyebilir ki ne yapmış da anlaşılmamış? 247 Nükhet Duru şarkısını kaç kişi dinledi de anlamaya çalıştı acaba?
Kültür-Sanat ortamını, sanat ve sanatçılar şekillendireceği yerde, ne yazık ki talebe göre bir eğlence ortamı oluşturuluyor. Sanatçılar da bir şey yapamıyorlar bu yüzden. Direnenler olmuyor mu? Oluyor ama bu her kültürde başarıyla sonuçlanmayabiliyor. Ülkemizde star kavramı altında anılanların yaptıklarına bakarsanız her dönem kitleleri oyaladıklarını, uyuttuklarını ve tüccarlar aracılığıyla sanatçılıklarını unuttuklarına şahit olabiliriz. Geriye baktığımızda elle tutulur bir şey bırakmışlar mıdır? Üretim vardır ama kalifiye bir şey yoktur.
Aslında müziğimizde kültürümüzü yansıtan çok güçlü melodik bir yapı var, hatta dünyada eşi-benzeri yok bu zenginliğin ama müzikalite olarak doğru ve verimli işlenememiştir. Tekdüze ve tek sesli bir eğlenceyle sınırlı kalmıştır müziğimiz. Çünkü müziğin tepe noktaları Operaya, Caza, Rock Müziğe, Klasik Müziğe yabancı kalındığı sürece ülkemizdeki müzik anlayışı hem sosyolojik, hem de müzikal açıdan yastan ve eğlenceden ibaret kalmaya mahkumdur. Kitleler nasıl istiyorsa onun üzerinden para kazanmaya endekslenmiş bir anlayış hakim, çok satınca kendilerini başarılı sayan bir embesillik mevcut piyasada.
Müziğimizin dönüm noktası sayılan ve müziğimizi şekillendiren, 70'lerin sonlarıyla 80'lerin ortalarına kadar yayınlanmış olan onun müzik albümlerini dinlemeden, Nükhet Duru'yu anlamanın mümkün olabileceğini zannetmiyorum. Söz, müzik, beste, özellikle düzenleme olarak o dönemki işlerinin üzerinde bir iş bir daha yapılmamıştır bu topraklarda. Nükhet Duru sağlam bir ekiple çalışmaktan dolayı şanslı sayılabilir ama ne yapacağını, kiminle çalışacağını her zaman hep kendisi belirlemiştir. Bu piyasaya ilk girişinde de böyledir, son yaptığı albümde de.
Şarkılarla hayatı anlatırken hep müziği nasıl doğru kullanabilirimin derdine düşmüştür. Piyasaya rağmen Nükhet Duru olabilmiştir ama istediği kadar değildir. Çünkü yapmak istediklerini yapacağı bir müzik ortamı yoktur. Ona kalsa Rock yapacaktır, Opera söyleyecektir ama yaptıkları ne kadar anlaşılmıştır ki, yapmak istediklerini uygulayabilsin. Yaptığı müzik her ne kadar Pop sınıfında yer alsa da Pop değildir aslında. Bir kere Pop olsa popüler olurdu. Yaptığı müzik çağdaş ve evrensel bir formül üzerine kuruludur. Deneysellik vardır, yaratıcılık vardır, Senfoni vardır, müziğin her türü ve tarzının sentezi vardır şarkılarında. Anlaşılamamasının altında yatan da tek sesli bir ortamda onun çok sesliliğidir. Çok sesliliği de sadece müzik üzerine değil, duygu üzerine, yaşam üzerinedir. Kelimelerle de sınırlı değildir anlatımı. Hayatı müziğin tüm unsurlarını kullanarak çoklu, uyumlu ve evrensel bir şekilde anlatmaktadır. Melodi tanıdıktır, bizdendir ama dünyaya hitap edecek şekilde bir alt yapısı vardır müziğinin.
Hem müzik olarak hem de anlatım olarak cesurdur, çünkü başkalarının cesaret edemediği şarkılara hayat vermiştir. En iflah olmaz şarkıya bile hayat verir Nükhet Duru sesi, yorumu ve en ötekisinin yanında durulması gerektiğinin bilinciyle. Bu ilk dönemindeki başkalarının söylemek istemediği "Beni Benimle Bırak"ta da böyledir, son albümünde söylediği "Ceylan"da da. Kimileri onun yaptıklarını kapasiteleri yetmediği için yapmaya cesaret edememiştir, kimileri de fazla politik bulduğundan. Oysa onun müziğine yansıyan bakış açısı politika üstüdür. İşlediği konular dönem itibariyle politik olabilir ama o olaya barış diliyle pozitif ve genel yaklaşmaktadır. İnsancıl yaklaşımına rağmen söylediği şarkı yüzünden karakola götürüldüğü de olmuştur, TRT'de yasaklandığı da.
"Ceylan" mayına basarak ölen bir kız çocuğunun hayatı baz alınarak alınarak yapılmış ve tüm gereksiz yere ölen çocuklar için söylenmiştir. Bu şarkı Nükhet Duru'dan önce başkalarına söylenmesi için teklif götürüldüğü halde söyleme cesaretini sadece Nükhet Duru gösterebilmiştir. Nükhet Duru için giden canın ötesi, berisi yoktur ve tüm çatışmalar, savaşlar gereksizdir, olmamalıdır. Söyledikleri kadar söylediklerinin arkasında durabilmesidir Nükhet Duru'yu Nükhet Duru yapan. Katıldığı bir programda bu şarkıyla ilgili söylediklerini birebir aktarmak daha anlamlı olacaktır sanırım.
"Bireysel sorumluluklarımızı yerine getiremedik. Ceylan bir simge kaybedilen. Bütün çocukları da anmış olmak istiyoruz. O kadar büyük emek, karşılıksız sevgi ve umutlarla büyütülen bir çocuğun heba olup gitmesi, nereden olursa olsun bize çok dokunuyor. Sebebini bilmediğimiz, anlamını çözemediğimiz savaşlar sürüp gidiyor. Bir şekilde üzerimize düzeni politika üzeri olarak yapmamız gerekiyor."
Son albümü çıkınca kendisinin de dile getirdiği şekilde sanki müziğe yıllardır ara vermiş gibi yansıtıldı ama o aslında hiç ara vermedi. Mükemmelliyetçiliğinden dolayı yaptıklarına değilde, yapabileceklerine odaklandığı için, bir çok albümle, single'larla, şarkılarla doldurduğu 11 yıllık sürece sünger çekti.
Onun müziğini bilenler, dinleyenler, sevenler son stüdyo albümünden bu yana Altı yıl bekledi. Bir sanatçının özgünlüğünün olması ve beklenmesi çok önemlidir aslında. Ama ülkemizde ne pompalanırsa o tüketildiği için, özgünlüğün, tarzın önemi yoktur. Beklediğimize değdi mi? Bence değdi. Nükhet Duru demeçlerinde albüm çıkarmadığı uzun süreçte müziği bırakmayı bile düşündüğünü söyledi ama bunun yapmak istediklerini yapamamaktan dolayı küstürülmüşlüğün üzüntüsüyle alınan anlık kararlar olduğuna inanıyorum. Çünkü bu ülkede müzik demek Nükhet Duru demektir bence. Evrenin onu müzik yapmak için görevlendirdiğine inanıyorum ve onun bu bilinçle müziği bırakacağına ihtimal bile vermiyorum. Bırakacak olsaydı 40 yıllık süreçte şimdiye kadar bırakırdı. Çünkü sanat aşkıyla doğanlar sanatçı olarak ölürler. Başlayıp yarıda bırakanlar zaten sanatçı değildir.
Bir sanatçının 40 yıllık süreçte 40 albüm ve single çıkartıp da anlaşılamamasına rağmen hala müzik yapabilmesini çok takdir edilesi buluyorum. Son stüdyo albümü üzerinden geçen 6 yıllık süreçte albüm anlamında çok yap-boz yaptı Nükhet Duru ama bir türlü yaptığı işi beğenmiyordu. Yakından takip etmeyenler o süreçte hiç çabalamadı da, birden tekrar müziğe kalkıştı sanmasın. Artık yap-bozların sonu gelmeyeceği ve tahammül edilemediği için, işin daha ciddiye alınması olarak algılıyorum son albüm sürecini ve Sezen Aksu'yla çalışmasını. 4'ü daha önce başkaları tarafından yorumlanmış ama Nükhet Duru ile daha bir bütünleşen 11'i yeni 15 şarkılık, 6 aydır sürekli ertelenen bir albümle çıktı karşımıza Nükhet Duru. Ben piyasa işi olmasından çok korkuyordum ve Nükhet Duru'yla bu konuda bir sürtüşme süreci bile atlattık. Çünkü çıkış şarkısı yanıltmıştı beni. Albüm çıkıp tam anlamıyla dinledikten sonra beklediğimin çok üzerinde bir soundla karşılaştım.
Yorumda bir yenilik vardı öncelikle. Şarkıları daha rahat, daha pes, daha dingin, daha olgun söylüyordu. Belki de kendi genetiksel sürecine ve zamana tekabül eden bir ifadeydi bu. Alt yapıya yani düzenlemelere şaşırtıcı derece de emek verilmiş. Üstteki melodik yapı kendi kültürümüzü yansıtmasına rağmen, müzik aletleri ağırlığı hissedilen gitar başta olmak üzere, nefesliler, yaylılar, piyano tam anlamıyla klasik müzik formunda kullanılmış. Latin, Flamenko havası da gitarlar sayesinde bariz hissediliyor. İçindeki Latin şarkıcıyı daha cesur çıkarmış Nükhet Duru. Söylemek istediği Soft Rock'ı denemiş ve şimdiye kadar niye yapmamış diye hayıflandırıyor insanı.
Bu albümdeki şarkılarda da her tür ve tarz var gene. Dünyadaki denenmişin bir varyasyonu olabilir ama ülkemizin müzikleri düşünüldüğünde deneysel bir çalışma sayılır. Çünkü içinde Cazdan Latine, Klasikten Operaya, Rock'tan Alaturkaya, Poptan Folka her tınının modern bir sentezi var. Bu saydığım türler kategorik bir sınıflama yapılmadan albüm bütününe yedirilmesinden dolayı direkt hissedilmeyebilir ama satır satır dinlenirse ne kadar geniş yelpazeli bir albüm olduğu anlaşılacaktır.
70'lerde Türkçe Sözlü Hafif Batı Müziği'nin üzerine kendimize ait söz, müzik ve düzenlemelerle yeni bir yapı inşa ederek müziğimizde bir dönüm noktası başlatmıştır Nükhet Duru. Son albümüyle bitmiş olan müzik piyasasında da müzikalite açısından bir canlanma yaratacağına inanıyor ve piyasaya arz edilen gerçek müziğe saygının buna duyarsız kalmayacağını umut ediyorum. Çünkü kaliteden yoksun tüketim toplumunun internet aracılığıyla ticari anlamda bitirdiği müzik piyasası, kaliteli müzik dinleyicisinin orjinal albüm edinmesiyle canlanacak ve müzik şirketlerini de kaliteye sevk edecektir. Batı'da ses kalitesi için, sıkıştırılmış müzik olan mp3 ve CD'lerden vazgeçilp plak satışlarının artmaya başladığı bir dönemde Nükhet Duru'nun son albümü "Tam Zamanında" da plak olarak basılacak. Umarım benim yaşayamadığım plak günlerine dönülür de müzik dolu günleri tekrar yaşarız.
Nükhet Duru müziğin sadece sözle anlamlandırıldığı ve eğlence amaçlı kullanıldığı bir ortamda, müzik kavramının altını doldurup hakkını vererek ve onu doğru kullanarak, türleri ve tarzları sentezleyip müziğe müzikal anlamda yeni bir boyut kazandırarak, hayatı şarkılarla ustaca yorumlayan, duyguları her renkte anlatabilen, anlatma cesareti gösteren müziğin anahtar ismidir. Çünkü onun müziğinin çizgisinde, her şey olAmasa da özgün, deneysel ve farklı çok şey bulunmaktadır. Gerçek müziği duyabilmek biraz keşfetme çabası gerektirir. Keşfedilemediği için anlaşılamayan ve deşifre edilmeyi bekleyen bir müzikalitedir Nükhet Duru.
Müziğimizin tıkandığı günümüzde "Tam Zamanında" albümü ve Nükhet Duru'yla müzikal bir yolculuğa çıkmanın tam zamanıdır! Çünkü tecrübelerle demlenmiş usta bir yorumcunun, müzik aşığı müzisyenlerle kafa kafaya vererek etüdsel bir çalışmayla müziğin doğal ortamında hazırladığı bu albüm 40 yıllık serüveninin önemli bir parçası.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder